De feiten in die zaak zijn als volgt. De opdrachtgever (eiser) heeft een aannemingsovereenkomst gesloten met de hoofdaannemer voor het realiseren van een kapverdieping inclusief dak op de bestaande woning. De hoofdaannemer heeft nadien een overeenkomst van onderaanneming gesloten met een dakdekkersbedrijf (verweerder). De dakdekker heeft op enig moment zijn werkzaamheden neergelegd, omdat betaling door de hoofdaannemer uitbleef. Naar aanleiding daarvan heeft overleg plaatsgevonden tussen de opdrachtgever en de onderaannemer. Na rechtstreekse betaling door de opdrachtgever aan de onderaannemer, is het werk hervat. Vervolgens is een geschil ontstaan over de kwaliteit van het uitgevoerde werk. De opdrachtgever vordert op grond van onrechtmatige daad schadevergoeding – rechtstreeks – van de onderaannemer in verband met de door hem gestelde gebreken.
De Hoge Raad stelt in zijn arrest voorop dat het een onderaannemer niet onder alle omstandigheden vrijstaat de belangen van de opdrachtgever te verwaarlozen. Indien de belangen van de opdrachtgever zo nauw zijn betrokken bij de behoorlijke uitvoering van de overeenkomst (tussen de hoofdaannemer en de onderaannemer), kan de wanprestatie van de onderaannemer jegens de hoofdaannemer een onrechtmatige daad jegens de opdrachtgever opleveren. Door onvoldoende rekening te houden met de belangen van de opdrachtgever, handelt de onderaannemer in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betamelijk is.
De rechter dient bij zijn beoordeling de volgende omstandigheden te betrekken:
- de hoedanigheid van alle betrokken partijen;
- de aard en strekking van de overeenkomst;
- de wijze waarop de belangen van de opdrachtgever daarbij zijn betrokken;
- de vraag of deze betrokkenheid voor de onderaannemer kenbaar was;
- de vraag of de opdrachtgever erop mocht vertrouwen dat zijn belangen zouden worden ontzien;
- de vraag in hoeverre het voor de onderaannemer bezwaarlijk was met de belangen van de opdrachtgever rekening te houden;
- de aard en omvang van het nadeel dat voor de opdrachtgever dreigt; en
- de vraag of van de opdrachtgever kon worden gevergd dat hij zich daartegen had ingedekt.
Uit het arrest van de Hoge Raad volgt dat een toerekenbare tekortkoming van de onderaannemer jegens de hoofdaannemer op zichzelf nog geen onrechtmatige daad oplevert jegens de opdrachtgever. Indien echter sprake is van bijkomende omstandigheden, zoals hierboven weergegeven, kan wel sprake zijn van een succesvolle vordering op grond van onrechtmatige daad van de onderaannemer jegens de opdrachtgever. Welke betekenis heeft het bovenstaande arrest nu voor de praktijk? Wanneer een opdrachtgever, zoals een VvE, zich bijvoorbeeld geconfronteerd ziet met het faillissement van de hoofdaannemer, zet dit arrest de deur op een kier voor een succesvolle vordering jegens de onderaannemer. Met name in die situaties waarin geen waarborgregeling in geval van faillissement is overeengekomen, kan een vordering gebaseerd op onrechtmatige daad jegens de onderaannemer uitkomst bieden.
De volledige uitspraak is hier terug te vinden onder LJN: BT7496.
Heeft u vragen naar aanleiding van het bovenstaande, dan kunt u contact opnemen met mr. Marianne Schippers-van de Weerdhof.
